نحوه ی آموزش مهارت به کوک اوتیسمی
چطوری میشه به بهترین نحو به یه کودک اوتیسمی مهارت هایی رو آموزش داد ؟
فرزند اوتیسم مهارتها را یاد میگیرد؟
سارا امیدی
یادگیری مهارت های زندگی در فرزندان مبتلا به اوتیسم، برای افزایش استقلال آن ها در خانه، مدرسه و جامعه ضروری است. با معرفی و آموزش زودهنگام مهارت ها، کودکان مبتلا به اوتیسم ابزارهایی برای افزایش عزت نفس و شادکامی در تمام زمینه های زندگی به دست می آورند.
مهارت های زندگی که از آن به عنوان مهارت های روزمره نیز یاد می شود، مهارت هایی هستند که در طول زندگی برای کارکردن و مراقبت از خود استفاده می کنیم. با این حال، کودکان دارای اوتیسم اغلب با یادگیری نحوه شستن دست ها، پوشیدن لباس ها و انجام دیگر کارهای ضروری زندگی مشکلاتی دارند.
اصلی ترین مهارت های زندگی، شامل فعالیت های خودمراقبتی، آشپزی، مدیریت مالی، خرید کردن، مرتب کردن اتاق و رفت و آمد می باشد.این مهارت ها در طول زمان آموخته می شوند. اساس آن در خانه و در روزهای کودکی شکل می گیرد و در نوجوانی و بزرگسالی پیشرفت می کنند.
یادگیری طیف گسترده ای از مهارت های زندگی که در بسیاری از زمینه های زندگی کاربرد دارند بسیار ضروری است. یادگیری مهارت های اجرایی و عملکردی یا مهارت های تفکر مانند سازماندهی، برنامه ریزی، اولویت بندی و تصمیم گیری بسیار اهمیت دارند.
مهارت های زندگی به صورت زیر طبقه بندی می شوند:
- سلامت و امنیت
- مسیر کاری و اشتغال
- خودمختاری/ دفاع از خود
- روابط با همسالان، اجتماعی شدن و ارتباطات اجتماعی
- مشارکت اجتماعی و استقلال مالی
- رفت و آمد
- اوقات فراغت/ تفریح
- مهارت های زندگی در خانه
- هر کودک مبتلا به اوتیسم، با دیگری تفاوت دارد. بنابراین نوع مهارت انتخابی و سرعت آموزش آن ها در افراد مختلف متفاوت است. به عنوان مثال، ممکن است یک جوان دارای اختلال طیف اوتیسم، بدون نیاز به کوچکترین کمک، بتواند به تنهایی زندگی کند. در صورتی که ممکن است دیگری، 24 ساعت شابنه روز هر هفته را به کمک نیاز داشته باشد.بی نهایت مهارت زندگی برای یادگیری وجود دارد که در خانه، مدرسه و اجتماع آموزش داده می شوند. بی پایان برای یادگیری وجود دارد که در خانه، مدرسه و اجتماع آموزش داده می شود. کودکان متبلا به اوتیسم می توانند از آموزش های واضح و کاربردی برای افزایش استقلال خود بهره مند شوند.
در جهت انتخاب بهترین مهارت ممکن برای فرزند خود، موارد زیر را رعایت کنید.- مهارتی را انتخاب کنید که برای شما و فرزندتان از اهمیت بالایی برخوردار باشد. این تصمیم بر اساس سطح رشدی کودک و خواسته های او، تنظیم می شود.
- چالش هایی را که آموزش مهارت انتخابی به دنبال دارد، تعیین کنید. آیا فرزند شما به لمس شدن بیش از حد حساس است؟ آیا نقص و کمبود توجه دارد؟ تحمل خیسی و بودن در آب، او را اذیت می کند؟
- به افرادی که با فرزند شما سر و کار دارید، اطلاع دهید که در حال آموزش مهارت جدیدی به او هستید.
- تمام وسایل مورد نیاز را برای آموزش مهارت زندگی به فرزند مبتلا به اوتیسم، جمع آوری کنید.
استراتژی های آموزش مهارت زندگی به فرزند
زمانی که مهارت مورد نظر را انتخاب کردید، باید درباره ی چگونگی آموزش آن مهارت، اطلاعات کسب کنید. همانطور که ذکر کردیم، استراتژی های بسیاری برای آموزش مهارت زندگی به فرزند دارای اوتیسم وجود دارد. در این قسمت تعدادی از مهم ترین و کاربردی ترین راهبرد های موجود را آموزش خواهیم داد.
1. مهارت های بزرگ را به مراحل کوچک تقسیم کنید!
- مهارت را به مراحل کوچک تقسیم کنید.
- هر مرحله را به صورت جداگانه تا زمان تسلط کامل بر آن آموزش دهید تا و یک سلسه ای از مراحل ایجاد کنید که به این روش “زنجیره سازی” می گویند.
- از امکانات بصری، مانند تصاویر و چک لیست ها، برای درک بهتر مراحل استفاده کنید.
- با توجه به شرایط هر فردی، هر مرحله را به اقدام های کوچک تقسیم کنید.
- سن، سطح مهارت و تجربه ی قبلی فرزند اوتیستیک خود را مد نظر داشته باشید.
- به عنوان مثال، باز کردن شیر آب، شاید برای یک کودک در یک مرحله خلاصه شود و برای کودکی دیگر شامل مراحل “گذاشتن دست روی شیر آب، کشیدن آن به سمت بالا و در نهایت کشیدن شیر آب به وسط” باشد.
2. مداخله های فیزیکی
هنگام آموزش مهارت های روزمره، از راهنمایی های فیزیکی استفاده کنید. مهارت های فیزیکی به تکمیل مراحل آموزشی کمک میکند. این مداخله و راهنمایی می تواند مانند لمس آرنج کودک و یا هدایت او به سمت سینک دست شویی باشد.
3. استفاده از تقویت کننده
تقویت یک جزکلیدی در آموزش مهارت های زندگی برای رسیدن به استقلال فردی است. تقویت کردن، به فرزندان یادآوری می کند چه مراحلی را به درستی انجام داده اند. اجازه بازی کردن، یک خوراکی جدید و زمان استراحت بیشتر همگی از پاداش ها و تقویت کننده ها هستند. زمانی که مهارت مورد نظر را به مراحل کوچک تر تقسیم کردید و فرزند هر مرحله را به درستی انجام داد، می توانید از تقویت کننده ها استفاده کنید. در پایان مهارت به طور کلی، اگر فرزند شما فعالیتی را بدون کمک شما و یا با کمترین کمک انجام داد، پاداش بهتری را در نظر داشته باشید.
سمانه مافی
با رعایت نکات زیر میتوانید مهارتهای لازم را به کودکان مبتلا به اوتیسم خود در خانه آموزش دهید:
از زبان مستقیم استفاده کنید
دستورالعمل های ساده بدهید
داشتن دیدی مثبت در برابر موانع روبر
رهبری فعالیت های فراگیر
تشخیص و اجتناب از اضافه بار حسی
اهدای جوایز طبیعی
حفظ محیط آموزشی ساختاریافته
از وسایل کمک بصری استفاده کنید
تعاملات اجتماعی با دیگران را تشویق کنید
صبور بودن
صبا تقی زاده
اولین چیزی که هر شخص متخصص در زمینه اتیسم (چه روانشناس چه روانپزشک) اینه که اول باید تشخیص داد که کودک طیف اتیسم در کدام سطحه و در مرحله بعدی باید هر نوع نسخهای پیچید. کودکان طیف اتیسم رو در گذشته (امروزه کمی متفاوت شده اما چون طبقهبندی گذشتهاش راحتتره همونو میگم) به سه سطح طبقهبندی میکردند:
کودکان عملکرد بالا (high function )
کودکان عملکرد متوسط
کودکان عملکرد پایین (low function )
مهمترین نکته اینه که کودکان در سطحی که هستند هرررررررر نوع آموزشی هم که بگیرند نمیتونند به سطوح بالاتر برند.
شما از یک کودک اتیسم با عملکرد پایین نمیییتوانید انتظار داشته باشید دکتر مهندس بشه و وارد جامعه بشه. تمااام افراد اتیستیک رو که میبینید در جامعه هستند، تماام عملکرد بالا هستند. شما هرگز فرد اتیستیک عملکرد پایین رو نخواهید دید چون توان وارد جامعه شدن ندارند. نهایت کاری که بشه با آموزش رفتاری و کاردرمانی کرد براشون اینه که خوشون بتونن برن دسشویی، حمام، خودشون بند کفششون رو ببندند و رفتارای سطح پایین که برای عموم مردم کارهای بسیار سادهایه و اتوماتیک انجام میشه. ولی اگر از common ترین روش کنترل افراد اتیستیک بپرسید باید روش ABA رو معرفی کنم که درواقع نوعی رفتار درمانی هست.